Bài viết này Kế toán Đức Minh sẽ giới thiệu cho các bạn về "Hạch toán chênh lệch tỷ giá hối đoái khi hợp nhất báo cáo tài chính"

1. Trường hợp hoạt động ở nước ngoài không thể tách rời với hoạt động của doanh nghiệp báo cáo

         Xuất phát từ mức độ phụ thuộc rất lớn về mặt tài chính cũng như các nghiệp vụ kinh doanh hay đơn thuần là từ khái niệm các hoạt động ở nước ngoài không thể tách rời với hoạt động của doanh nghiệp báo cáo thì việc thực hiện hoạt động kinh doanh của nó giống như là một bộ phận của doanh nghiệp báo cáo. Các nghiệp vụ phát sinh ở hoạt động này hầu hết liên quan đến hoạt động của các doanh nghiệp trong nước, vì vậy sự biến động tỷ giá hối đoái giữa đồng tiền báo cáo với đồng tiền của nước mà cơ sở tham gia hoạt động sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến báo cáo lưu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến tính trung thực và hợp lý của báo cáo tài chính. Với lập luận đó việc chuyển đổi báo cáo tài chính của các hoạt động ở nước ngoài không thể tách rời với các hoạt động của doanh nghiệp lập báo cáo tài chính theo tỷ giá mới được thực hiện theo các nguyên tắc như là chính doanh nghiệp trong nước.Kế toán chênh lệch tỷ giá hối đoái khi chuyển đổi báo cáo tài chính của hoạt động nước ngoài không thể tách rời hoạt động của doanh nghiệp báo cáo được hạch toán tương tự như trường hợp điều chỉnh tỷ giá ngoại tệ cuối năm ở doanh nghiệp.

2. Trường hợp chuyển đổi báo cáo tài chính của cơ sở ở nước ngoài hoạt động độc lập

        Các cơ sở ở nước ngoài được hiểu là những đơn vị có tư cách pháp nhân ở nước sở tại, các nghiệp vụ thì phát sinh độc lập và có liên quan rất ít tới các nghiệp vụ kinh doanh của các công ty trong nước. Vì vậy mà các CLTG ngoại tệ ở các cơ sở này khi hợp nhất báo cáo tài chính thì không được xem là lãi, lỗ hoạt động tài chính trong kỳ kinh doanh mà được xem là ảnh hưởng đến giá trị vốn đầu tư của doanh nghiệp. Khoản CLTG này vẫn lưu giữ trên báo cáo tài chính của cơ sở độc lập và không xử lý vào cuối năm, chỉ được xử lý là lãi lỗ hoạt động tài chính khi doanh nghiệp thanh lý khoản vốn đầu tư vào cơ sở nước ngoài.

          Đặc biệt khi chuyển đổi báo cáo tài chính của cơ sở ở nước ngoài để tổng hợp vào báo cáo tài chính của doanh nghiệp báo cáo phải tuân theo những quy định sau:

- Tài sản và nợ phải trả của cơ sở ở nước ngoài được quy đổi theo tỷ giá cuối kỳ.

- Các khoản mục về doanh thu, thu nhập khác và chi phí của cơ sở ở nước ngoài thì được quy đổi theo tỷ giá tại ngày giao dịch. Trong trường hợp báo cáo của cơ sở ở nước ngoài được báo cáo bằng đồng tiền của một nên kinh tế siêu lạm phát thì doanh thu, thu nhập khác và chi phí được quy đổi theo tỷ giá cuối kỳ.

- Tất cả các khoản mục chênh lệch tỷ giá hối đoái khi chuyển đổi báo cáo tài chính của cơ sở ở nước ngoài để tổng hợp vào báo cáo tài chính của doanh nghiệp báo cáo phải được phân loại như là vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp báo cáo cho đến khi thanh lý khoản đầu tư thuần đó.

- Khi hợp nhất báo cáo tài chính của cơ sở ở nước ngoài hoạt động độc lập để tổng hợp vào báo cáo tài chính của doanh nghiệp báo cáo, nếu phát sinh chênh lệch tỷ giá hối đoái khi chuyển đổi báo cáo tài chính, ghi nhận như sau:

Nợ TK 413

          Có các TK có liên quan

Hoặc

Nợ TK có liên quan

          Có TK 413

- Khi xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái lũy kế đã bị hoãn lại do chuyển đổi báo cáo tài chính của cơ sở ở nước ngoài hoạt động độc lập, khi hợp nhất báo cáo tài chính của doanh nghiệp báo cáo tại thời điểm thanh lý khoản đầu từ này, ghi nhận như sau:

Nợ TK 413

          Có TK 515

 Hoặc

Nợ TK 635

          Có TK 413